Prema izjavi predsjednika Milorada Dodika, procijenjena vrijednost rudnog bogatsva Republike Srpske je 15 milijardi evra, što je napravilo euforiju kod stranaca u vezi sa imovinom. Istovremeno, prema podacima Ministarstva enegretike i rudarstva RS “relativno smo siromašna zemlja u pogledu zastupljenosti vrsta mineralnih sirovina”.
Kome više vjerovati ida li je cifra od 15 milijardi evra (nepunih 30 milijardi maraka, ili nešto više od pet godišnjih budžeta RS) značajna u regionalnim rudarskim okvirima?
Dimšo Milošević iz Ugljevika, stručnjak iz oblasti rudarstva s višedecenijskim iskustvom, smatra da su procjene koje je iznio Dodik male, odnosno da je rudno bogatsvo Srpske mnogo vrednije od 15 milijardi evra. Iako je, kako kaže, veoma širok pojam rudnog bogatstva čije se vrijednost stalno mijenja, u zavisnosti od stanja na tržištu.
-To je daleko više od 15 milijardi evra. Samo rezerve uglja kod nas, u Gacku i Stanarima, da ne pričam o Miljevini, su negdje oko 900 miliona tona. Budite sigurni da to nije cifra koja je prebukirana. Ne znam da li je predsjednik mislio i na druge rude kao što je željezo u Prijedoru, ili na potencijalno iskopavanje litijuma, onda su to daleko veće cifre. Vjerovatno mu je tih 15 milijardi rekao neko iz Ministarstva energetike u Vladi RS, ali sigurno je više od toga – kaže Milošević za Srpskainfo.
Kada je riječ o potencijalnom iskopavanju rude litijuma na Majevici, oko čega se digla velika prašina u javnosti i u politici, Miloševič kaže da tu leže “ogromna sredstva”, ali da “ljudi pričaju napamet”.
-Kao neko ko radi 40 godina u rudarstvu tvrdim da nigdje u svijetu ne postoji zeleno rudarstvo. Nema zelene praonice auta, kamo li rudnika litijuma. Ali, to se može riješiti. Sva prirodna bogatstva treba da se koriste, neka odmah, neka kasnije kada tehnologija napreduje. Bilo je nezamislivo prije 25 godina da vi i ja razgovaramo mobilnim telefonom – zaključuje Milošević.
On tvrdi da su “čista laž” poruke iz Evrope da treba odustajati od proizvodnje uglja i prelaziti na tzv. obnovljive izvore energije.
“21. vijek je vijek proizvodnje energije iz uglja”
-Prisustvovao sam mnogim skupovima na tu temu. Izneću podatak za 2018. godinu, a to je u ovom poslu juče. Proizvodnja uglja te godine u Njemačkoj bila je 213,6 miliona tona, a uvoz 44, 5 miliona tona. Poljska 141,6, Turska 126 miliona tona… A cijela BiH 14,6 miliona tona zajedno. Naše učešće u proizvodnji uglja u Evropi je 1,75 odsto. Oko 7 miliona tona mi, toliko i FBiH. I oni pričaju kako mi zagađujemo prostor i kako smo mi ti koji treba da radimo sa obnovljivim izvorima energije. To je čista laž. U Evropi je 2018. proizvedeno 833 miliona tona uglja, od toga 97 odsto u 10 zemalja. Tvrdim da će 21. vijek biti vijek proizvodnje električne energije iz uglja. EU se toga neće odreći, kamo li zapadni Balkan – zaključuje naš sagovornik.
Dodik: Euforija
Podsjećamo, Dodik je izjavio da procijenjena vrijednost rudnih bogatstava Srpske na osnovu dosadašnjih istraživanja iznosi 15 milijardi evra, te istakao da je spoznaja stranaca da Republika raspolaže značajnim količinama magnezijuma, minerala od kojih se pravi borna kiselina, litijuma, pa čak i zlata, napravilo euforiju u vezi sa imovinom.
Prema podacima sa zvanične internet stranice Ministarstva energetike i rudartsva RS, generalno posmatrano, može se reći da smo relativno siromašna zemlja u pogledu zastupljenosti vrsta mineralnih sirovina i da ne raspolažemo velikim ležištima svjetskog značaja, već se ovde radi o ležištima manjih razmjera, pa iz tih razloga buduće generacije treba da učimo da racionalno koriste raspoložive mineralne sirovine kao bi zadovoljavale potrebe budućih naraštaja.
Republika Srpska raspolaže sa energetskim, metaličnim i nemetaličnim mineralnim sirovinama.
Energetske sirovine predstavljene su mrkim ugljem i lignitom. Ležišta uglja u eksploataciji su “Ugljevik” i “Miljevina” te ležišta koja su zbog nepovoljnih eksploatacionih i tržišnih uslova napuštena (Teslić, Mesići, Kotor Varoš, Ramići i dr.).
Lignit je u dva ležišta u eksploataciji: “Gacko” i “Stanari”.
Metalične sirovine čine, prevashodno, rude željeza. Najveća ležišta željezne rude u bivšoj SFR Jugoslaviji nalaze se u području Ljubije, kod Prijedora, čije rezerve od preko 100 miliona tona obezbeđuju vjek trajanja eksploatacije više decenija
Ležišta boksita su na potezu Vlasenica – Milići – Srebrenica, koja su okosnica snabdjevanja fabrike glinice “Birač” u Zvorniku, zatim manja ležišta u području Mrkonjić Grada i u Istočnoj Hercegovini.
Najveće ležište ruda olova i cinka je “Sase” Srebrenica, koje u proizvodima koncentrata olova i cinka sadrži značajnu količinu srebra i kadmijuma.
Ostale metalične mineralne sirovine kao što su: mangan (područje Borja i Uzlomac), bakar (područje Teslića), živa (Otomalj – Šipovo), antimon (Srebrenica, Srbinje), nikl i kobalt (Vardište) su pojave koje ukazuju na mogućnost pronalaženja ležišta ovih mineralnih sirovina, u čija dalja geološka istraživanja treba usmjeravati buduće investicije.
Nemetalične mineralne sirovine
Bentonit se nalazi u Šipovu, barit na području Vidrenjaka – Ljubija, a eksploatacija hrizotil azbesta na Ozrenu vršena je do pred rat.
Kaolin (kaolinisani granit), najveće ležište u bivšoj SFR Jugoslaviji nalazi se u području Kobaša – Srbac. Značajna ležišta gipsa nalaze se u području Šipova i Novog Grada, a tehnički građevinski kamen se iskopava gotovo u svakoj opštini.
Opekarska glina postoji na području Prijedora, Banjaluke, Mrkonjić Grada, Bijeljine, Gacka, Berkovići.
-Sem navedenih nemetaličnih mineralnih sirovina postoje perspektivna područja za pronalaženje sljedećih sirovina: cementni laporci (neogeni basen Lješljana, Gacka i ostali neogeni baseni); kuhinjska so, područje Lopara i Majkić Japre – Oštra Luka; kvarcne sirovine, područje Motajice i Mrkonjić Grada; magneziti, područje Rudog i Teslića; tufovi (pucolanski dodaci za proizvodnju cementa), područje Čelinca i Prnjavora; zeoliti (upotrebljava se za prečišćavanje raznih tečnosti i ulja, odstranjivanje raznih mirisa itd.), područje Čelinca i Milića. Postoji mogućnost pronalaženja ležišta zeolita i u drugim neogenim basenima – podatak je sa sajta Vlade RS.
