Piše: MARIO ILIČIĆ
Ivan Videnović, sveučilišni profesor iz Beograda, poručio je predsjedniku bh. entiteta Republika Srpska Miloradu Dodiku, ali i vlastima u RS-u, kako taj bh. entitet postoji samo u okviru Bosne i Hercegovine i samo po Daytonu.
Videnović je ocijenio da “Nezavisna država Srpska ne može postojati na ovoj teritoriji i u ovom etničkom sastavu, jer je plod etničkog čišćenja i genocida“.
“Bit će rasparčana i podijeljena kao i prethodne genocidne države. Da vam bude jasnije: Nezavisna Država Srpska – NDS, je duhovna i moralna nasljednica NDH. Po imenu, načinu nastanka, progonu nesrba, zvaničnim politikama, preovlađujućim moralnim vrijednostima, klerikalizmu i ponašanju najviših državnih funkcionera. Nastane li, proći će kao i NDH”, zaključio je beogradski profesor.
Ugledni beogradski profesor govorio je za „Slobodnu Bosnu“ o odnosu vlasti u Beogradu, stvarnim razlozima održavanja takozvanog „Svesrpskog sabora“ u Beogradu, te planovima predsjednika Srbije Aleksandra Vučića da postane nacionalni vođa svih Srba na Balkanu.
IVAN VIDENOVIĆ
Vrlo rijetko se iz Srbije može čuti stav poput vašeg. Zbog čega ste uputili poruku Miloradu Dodiku na društvenim mrežama?
-To je bila reakcija na Dodikovu najavu odcjepljenja Republike Srpske od Bosne i Hercegovine. Htio sam reći da je to utopijska želja. Zapravo, pokušao sam da mu približim ono što su više puta iz Američke ambasade u BiH poručili, a to je da put u osamostaljenje RS-a, zapravo put u ukidanje RS-a. Ako on misli da je to samo reakcija ambasade koja mu nije naklonjena. Treba da razume da jedan takav entitet kao nezavisna država po međunarodnom poretku ne može postojati, zbog toga što je taj entitet po svom etničkom sastavu i teritoriji nastao kao plod ratnog inženjeringa koji podrazumeva i etničko čišćenje i genocid. Dakle, ako bi se Republika Srpska osamostalila ona bi bila izložena brojnim pitanjima od strane međunarodne zajednice. „Odakle vama ta teritorija? Kako ste je ostvarili? Kako ste je zauzeli? Šta ste na njoj učinili? I da li je ona legitimna po međunarodnom pravu ili nije?“
Zapravo su Bosna i Hercegovina i Dejtonski sporazum spas za Republiku Srpsku jer Republika Srpska postoji samo i isključivo u okviru BiH i samo po Dejtonskom sporazumu. Kao nezavisni međunarodni entitet ona ne može postojati. Bila bi izložena takvoj vrsti skotimizacije da bi se ustanovilo na međunarodnoj konferenciji da takav entinet nije legitiman i ne može postojati.
Kako gledate na zaključke takozvanog „Svesrpskog sabora“ koji je okupio samo lojalne Srbe, a na kojem nije bilo protivnika i kritičara Vučićevog režima?
-Zaključci su dati u Deklaraciji i ta Deklaracija je, po mom dubokom uverenju, čin političke agresije na Bosnu i Hercegovinu. Pre svega, ta Deklaracija uspostavlja prekogranični nacionalni interes, što je apsolutno suprotno evropskom mirovnom projektu i principu po kojem je ustojena ne samo Evropska unija, nego i zemlje van Evropske unije. Ne može se definisati prekogranični nacionalni interes koji izlazi iz okvira svojih granica.To je eksplicitno u preambuli i u prvom članu ove Deklaracije uspostavljeno i time se, zapravo, uprkos deklarativnom zalaganju Srbije za Evropske integracije, zakiva ekser u kovčeg evropskih integracija, i Srbije i BiH, čiji je RS neotuđivi deo. Dakle, ako imate nacrt definisan preko određenih državnih granica onda se vi ne uklapate u osnovno načelo na kome je zasnovana EU, a to je da je nacija omeđena državom i da van državnih granica ne može postojati. U ovoj Deklaraciji, ne samo da je objedinjen nacionalni interes u svojoj preambuli. Izuzmemo li negiranje genocida u Srebrenici, ono što se često zaboravlja to je da ova Deklaracija formuliše čitav niz svesrpskih politika za Srbiju i Republiku Srpsku, čime se zapravo narušava politički suverenitet Bosne i Hercegovine. To je jedan aspekt Deklaracije, a drugi je aspekt da je ta Deklaracija usvojena nedugo nakon Dodikove posjete Rusiji. To je ta agresija Rusije na stabilnost BiH. Ona u ovom trenutku nije vojna i oružana, ona je u ovom trenutku politička. S neposrednim odobrenjem Moskve koje je Dodik doneo direktno iz Sankt Peterburga gdje se Dodik sastao s Putinom. Odatle je direktno došao u Beograd, a Putin je dao zeleno svetlo za uspostavljanje političke platforme za nestabilnost u BiH, jedne vrste izražavanja dugoročnog političkog interesa za uređenje života unutar BiH od strane Srbije.
Kakva je uloga Crkve Srbije u svemu?
-Uloga Crkve je u tom prekograničnom faktoru uticaja koji je preostao nakon raspada JNA. Ti uticaji su neposredna pretnja po političku stabilnost. Uloga Crkve je neposredno širenje nacionalnog šovinizma među onim što se naziva i što se definiše ovde kao srpski narod, koji ima nekakav jedinstven nacionalni interes i i koji je izuzet od nacionalnog interesa drugih građana, ne samo BiH nego i Srbije. Samo isticanje jednog nacionalnog interesa u smislu rodne nacije jeste neposredno pogubno za stabilnost na Balkanu. A tu je SPC jedan od nosioca i lučonoša takvog delovanja.
Sjećate li se da je zabilježeno da je neki predsjednik Srbije tumačio ustav druge države i odgovarao ambasadoru u drugoj državi, kao što je to Vučić nedavno učinio odgovorom američkom ambasadoru u BiH Michaelu Murphyju?
-To je nezabeležen primer. Tu se Vučić neposredno uključio u ulogu koju mu je Svesrpski sabor dodelio, a to je ustoličenje vođe svih Srba Balkana. Funkcija Svesrpskog sabora jeste bila njegovo ustoločenje za nacionalnog vođu svih Srba Balkana. To su, srećom, prepoznali i od toga odstupili Srbi iz Hrvatske, Severne Makedonije i Slovenije. Oni su prepoznali da je ambicija tog čitavog sabora da se onoga koji je bio jedan od generala ratnohuškaštva 90-ih godina promoviše za lidera svih Srba na Balkanu. To je ustavna i politička promena koja bi trebala da se potvrdi u skupštini Republike Srpske i Srbije. On je preuzeo na sebe da odgovara američkom ambasadoru u BiH, iako se američki ambasador, naravno, nije obraćao njemu nego se isključivo, kao i uvek, obraćao Republici Srpskoj i Miloradu Dodiku. To je neposredno preuzimanje one uloge koju mu je Svesrpski sabor i dodelio.
Kako uopće gledate na činjenicu da su srbijanski intelektualci i antifašisti potpuno medijski marginalizirani, dok u isto vrijeme buja nacionalizam i neofašizam u opskurnim medijima pod kontrolom vladajućeg režima. Je li radikalizacija i zaglupljivanje nacije jedini način za opstanak Vučića na vlasti?
-Mislim da Vučić za očuvanje svoje vlasti ima i neke jače adute od tih. Mislim da je uloga Srbije u snabdevanju Ukrajine oružjem dosta važan argument zbog kojeg Zapad ima blagonaklon odnos prema njemu. Zaglupljivanje i primitivizacija nacije i buđenje najnižih šovinističkih instikta nikad nije naodmet, jer takvom sredinom je najlakše rukovoditi. Kada se uzme u obzir da je njegova politička paradigma uzdizanje najgorih među Srbima, najgorih, najbesramnijih i najbestijalnijih ljudi. Njegov kriterijum za uzdizanje na društvenoj lestvici je bezobzirnost. Što ste bezobzirniji, svirepiji i besprizorniji u propagiranju njegove politike, to vaša pozicija u tom režimu raste. Vi imate reakciju gradonačelnika Beograda na održavanje jednog festivala koji se održava dugi niz godina i koji može doneti samo produbljivanje razumevanja između Srba i Albanaca. Imate potpuno primitivno, provincijsko reagovanje gradonačelnika Beograd na održavanje tog festivala. A to za gradonačelnika predstavlja kvalifikacije za dodatno uzdizanje u naprednjačkom režimu. Sve to što se čini u produbljivanju tih najnižih nacionalnih i šovinističkih strasti predstavlja korisno oruđe ali ne i jedino oruđe u održavanju na vlasti Aleksandra Vučića.
