Federalna uprava policije mjesecima nije mogla provoditi vještačenja mobilnih telefona i kompjuterskih sistema oduzetih u predmetima osumnjičenih za krivična djela, jer su im istekle licence za programe za vještačenja, saznaje Raport!
Raport je u posjedu dokumenta koji je upućen prije oko mjesec, a s obzirom na to da su u pismu alarmantnog sadržaja navodi da je neizvjesno kada će se problem riješiti, teško očekivati da se nešto promijenilo.
Kako se navodi, zbog ovog problema za koji u FUP-u nemaju rješenja, a ne znaju ni kada će ga naći, više od 50 predmeta u kojima je neophodno vještačenje stoji neriješeno.
Produženje pritvora Hadžibajriću u uzaludnom čekanju vještačenja
Među njima je i nerealizirana naredba o vještačenju mobilnih telefona i kompjutera koji se odnose na optužbe vezane za Ibrahima Hadžibajrića, bivšeg načelnika Općine Stari Grad Sarajevo, ali i onih predmeta koje su koristile druge osobe povezane s Hadžibajrićem, a čije je vještačenje neophodno.
Kada je Tužilaštvo KS “pritislo” FUP da izvrše njihove naredbe, naročito u slučaju Ibrahima Hadžibajrića kojem se pritvor mjesecima produžava u iščekivanju nalaza vještačenja telefona i drugih predmeta za vještačenje, Mladen Milosavljević, pomoćnik direktora FUP-a i rukovoditelj Centra za forenzička ispitivanja, vještačenja i istraživanje pri FUP-u otkrio je razloge zbog kojih vještačenja ne mogu biti provedena.
U pismu koje je još krajem septembra poslao Tužilaštvu KS, a koje je u posjedu Raporta Milosavljević navodi:
“Obavještavamo vas da trenutno ne posjedujemo licencu za forenzički program Magnet Axiom koji služi za analizu računarskih sistem odnosno da je ista istekla 31.08.2023. godine. Bez navedenog programa mi nismo u mogućnosti izvršiti vieštačenja tražena Naredbama. Trenutno smo u proceduri nabavke licence, međutim nismo sigurni koliko će ta procedura trajati”, naveo je Milosavljević.
Imaju samo jednog vještaka
Dalje, Milosavljević Tužilaštvu Kantona Sarajevo “pojašnjava” da su FUP od tri vještaka, napustila njih dva, pa da zbog toga imaju “reduciran kapacitet laboratorije za vještačenje kompjuterskih sistema”. O posljedicama gubitka licenci i nedostatka kadra Milosavljević piše:
“Napominjemo da trenutno u laboratoriji za kompjuterske sisteme i informacione tehnologije imamo 23 neurađena predmeta, koja su pristigla prije navedenih. Također, već duže vremena, redovan rad na referatu za vještačenje mobilnih telefonskih aparata, Centra za forenzika ispitivanja, vještačenja i istraživanja — Federalne uprave policije, ugrožen je nemogućnošću obnavljanja licence za uredaje Cellebrite UFED, bez kojih nije moguće izvršiti vještačenje mobilnih telefonskih aparata”, stoji u Milosavljevićevom pismu FUP-u.
U pokušaju da Tužilaštvu KS pojasni zbog čega Centar na čijem je čelu godinama ne može raditi svoj primarni posao, Milosavljević dalje piše o tome da se licenca za tri uređaja za vještačenje tipa Cellebrite UFED, obnavlja svake godine, kako bi se mogli koristiti u punom kapacitetu, no šef Centra za forenzička ispitivanja, vještačenja i istraživanje tvrdi da mjesecima niko od dobavljača nije u mogućnosti isporučiti licencu za postojeće uređaje ili za nabavku novih iako je javni poziv objavijen i proveden.
“Imajući u vidu naprijed navedeno, koristimo ovu priliku da vas informišemo, da su sa danom 29.09.2023. godine istekle licence za UFED Touch 2 i UFED 4PC uredaj, te da uz to uređaj UFED Touch 2 više nije konkurentan na tržištu (isti više neće primati nadogradnje i podršku). Shodno navedenom, obavještavamo Vas da ovaj referat nije u mogućnosti ispunjavati zadatke iz oblasti vještacenja mobilnih telefonskih aparata. Pored gore navedenog, obavještavamo Vas da na ovom referatu imamo oko 30 neurađenih predmeta“, navodi Milosavljević u pismu Tužilaštvu BiH.
‘Pošaljite drugoj agenciji’
U konačnici, iz FUP-a su poručili tužiteljima Tužilaštva Kantona Sarajevo, da je najbolje da angažiraju neku drugu agenciju za poslove vještačenja
Šef Centra za forenzička ispitivanja, vještačenja i istraživanje pri FUP-u piše Tužilaštvu BiH i o “složenosti rada i vještačenja u digitalnoj forenzici”, te naglašava da se FUP pored neurađenih predmeta suočava s tim i što svakodnevno pristižu novi predmeti.
S obzirom na navedeno, a imajući u vidu značaj i kompleksnost predmeta koji se odnose na Ibrahima Hadžibajrića i druge naredba iz veze ovog akta ističemo da ne znamo kada bismo mogli započeti sa traženim vještačenjima, čak i da ih uzmemo u prioritet, odnosno preko reda, jer ne znamo kada bi mogli dobiti navedene licence. Iz ovog svakako proizilazi da još manje znamo kada bi vještačenja u ovim predmetima mogla biti završena. Uvažavajući sve navedeno, želimo Vas obavijestiti da navedene naredbe mogu ostati kod nas, ali još jednom potcrtavamo da ne znamo kada ćemo započeti sa vještačenjima, a ni kada bi mogli završiti sa istim, stoga predlažemo da zbog prethodno navedene neizvjesnosti navedene predmete uz nove naredbe presignirate na neku drugu agenciju koja vrši ovu vrstu vještačenja (npr. Agenciju za forenzička ispitivanja i vještačenja”, zaključuje u pismu Tužilaštvu Kantona Sarajevo Mladen Milosavljević, pomoćnik direktora FUP-a i rukovodilac Centra za forenzička ispitivanja, vještačenja i istraživanje.
Nejasno je kako je moguće da je FUP došao u ovu situaciju i da Milosavljević koji je godinama na čelu Centra o ovim problemima nije razmišljao ranije. Još skandaloznije je da FUP očigledno nema rješenje za situaciju isteklih licenci, a da o preuzimanju vještačenja nisu ranije konsultovane i angažirane agencije koje vještačenja mogu vršiti.
Svakako da “preporuka” FUP-a Tužilaštvu KS drugih agencija za vještačenje nameće pitanje, kako licence nabavljaju i obezbjeđuju nesmetano vještačenje te druge agencije?
Ova i druga pitanja koja proizilaze iz „nestašice“ licenci za najvažnije procese u dokazivanju krivičnih djela u FBiH sigurno bi FUP-u i odgovornima za ovu situaciju trebale postaviti i druge nadležne institucije u FBiH. I to, što prije. Jer, sadašnja situacija najviše odgovara dokazanim kriminalcima i onima kojima tek treba dokazati da su to što jesu, a bez vještačenja to će teško ići.
